2013-04-10

 

 

VIANNE

Aan de Baise ligt een tiental km vóór Nérac het kleine plaatsje Vianne. Een dorp met 1200 inwoners in een rechthoekige nog steeds bestaande fortificatie. Een echte Bastide dus met een groot plein in het midden, een toeristische trekpleister. Verderop ligt over het riviertje een oude brug met tolhuisje. De gangbare tarieven uit vroegere tijden staan er op vermeld. Een paard en wagen moest 60 centimes betalen. Per extra paard een ‘dubbeltje’ meer. Alleen het start tarief voor een postkoets was 1,90 francs. Maar dan moest de koets binnen een uur ook weer weg zijn. Heden ten dage zijn er ruime mogelijkheden langs de oevers om met je boot te liggen. Met elektriciteit en water gratis voorhanden zijn de tijden daar inmiddels qua tarifering veranderd en mag je daar 2 dagen zonder liggeld te betalen liggen en van alle faciliteiten gebruik maken. Er wordt wel verwacht je boodschappen natuurlijk in Vianne te doen.



HET  FOUTE  KNOPJE
Een honderd meter vóór de sluis moet je aan een stang draaien om het automatische sluismechanisme in gang te zetten. Eenmaal in de sluis afgemeerd moet je op een groene knop drukken. Aan boord ben ik het die aan de knoppen zit, in de sluis is het Elsbeth. Zo ook deze keer, maar ja, Elsbeth doet soms 3 dingen tegelijk. Ik riep iets tegen haar, zij keek naar mij, antwoordde en drukte zonder naar de knoppen te kijken op de rode knop en zette zo de hele sluis buiten werking. Zij moest bellen om te melden wat er aan de hand is. Tja, legde Elsbeth uit, gewoon het foute kopje ingedrukt! Na 20 minuten verscheen een VNF beambte, pas des problèmes, gebeurt zo vaak! Hij zette  de sluis weer in werking en wij konden onze reis vervolgen. Een geruststelling voor Elsbeth! Op meer dan 1000 sluizen is het één keer fout gegaan. Een prima gemiddelde! Toch?

PIERRE PAUL RIQUET
Op een leeftijd dat heden ten dage in Frankrijk iemand allang met retraite is, gepensioneerd dus begon Pierre Paul Riquet inmiddels al 58 jaar oud met de uitvoering van het graven van een kanaal tussen de Atlantische oceaan en de Middellandse zee. Een plan dat al bestond bij de Romeinen en waar zelfs Leonardo da Vinci geen oplossing voor had. Op jonge leeftijd, rijk getrouwd, woonde Riquet op het Château Bonrepos, 20 km boven Toulouse. Hij was aangewezen om de belasting te innen van de zoutboerderijen in de Languedoc. Hij reisde daarvoor veel en kwam zo veel te weten over de geografie van de streek en kreeg ideeën over de mogelijkheden van een kanaal tussen de twee zeeën. En van zijn ideeën maakte hij een maquette. De aartsbisschop van Toulouse die dit zag, werd enthousiast en via minister Colbert werd ook Lodewijk de XIV overtuigd. Hij gaf zijn toestemming in de verwachting dat dit hem toch zeker eeuwige roem zou kunnen brengen. De financiering kwam deels van de staat, de streek Lanquedoc en voor 20% van Riquet privé. Het grote probleem was de watervoorziening. Hoe krijg je genoeg water op het hoogste punt bij Naurouze (192 meter boven de zeespiegel), zodat de panden naar beide oceanen het hele jaar door van voldoende water werden voorzien. Daarvoor liet hij een kunstmatig stuwmeer aanleggen met een aarden wal, het Lac St. Féreol. Via riviertjes en deels gegraven kanalen kwam het water vanuit de Montagne Noire, de meest zuidelijkste uitloper van het Centraal Massif in dit stuwmeer terecht. Vervolgens werd het water via 2 gegraven kanaaltjes een 40 km  zuidelijker verder geleid naar een kleiner stuwmeer bij Naurouze, vlakbij het hoogste pand van het toekomstige kanaal. Riquet was zelf geen waterbouwkundige. Daarvoor vroeg hij ene Andreossy mee te doen,een bouwmeester van kanalen in Italië. Organiseren kon hij wel zelf als de beste. Hij gaf leiding aan 12000 arbeiders, die aan 328 kunstwerken vrijwel tegelijk werkten, zoals stuwmeren, sluizen, aquaducten en  de eerste tunnel (Malpas) ooit gebouwd ter wereld, waar een boot doorheen kon varen, 160 meter lang en in 6 dagen gegraven(!). Toevallig kwam minister Colbert langs en kon een gunstig rapport uitbrengen bij Lodewijk de 14e. In 13 jaar tijd was het Canal Royal (genoemd ter ere van Louis XIV natuurlijk) klaar vanaf Agde naar Toulouse, 240 km lang. Vanaf Toulouse moesten de boten  via de Garonne (een regenrivier) 200 km naar Bordeaux zien te komen. Het einde van de bouw van het kanaal heeft Riquet niet mee mogen maken. Hij overleed uitgeput (en platzak!) een jaar voor de opening, maar  werd wel begraven in de grootste kathedraal van Toulouse, de St Étienne. Zijn erfgenamen mochten het tolgeld gaan innen en zo kwam het familiekapitaal weer op peil. Want het kanaal werd een groot succes. Er voeren in de glorietijd een duizendtal vrachtschepen heen en weer Tot 1789, het jaar van de Franse revolutie. Vanaf die tijd heet het ook geen Canal Royal meer, maar Canal du Midi en was het tolgeld voor de staat. In Toulouse staat bij het Canal du Midi een groot standbeeld van Pierre Paul Riquet. Om hem te eren als groot ‘L’entrepreneur visionaire’ van dit toentertijd genoemde 8e wereldwonder. En als bouwer van dit in 13 jaar tijd gerealiseerde kanaal, toen er nog sprake was van echte handenarbeid. Pas in 1856 kwam er pas een kanaal lateraal aan de Garonne richting Bordeaux dat het voor de scheepvaart een stuk makkelijker maakte om vanuit Toulouse de Atlantische oceaan  te bereiken dan via de grillige Garonne. En zo werd het Canal Royal via het Canal du Midi en het Canal lateral de Garonne  uiteindelijk een echt Canal  Entre deux Mers. Na ruim twee eeuwen intensief gebruik van het kanaal was de beroepsvaart eind vorige eeuw vrijwel verdwenen. Gelukkig kon toen de pleziervaart het intensieve gebruik overnemen. Het warme klimaat speelde een zodanige rol, dat het Canal du Midi het meest bevaren kanaal van Frankrijk is geworden, waar inmiddels 1000 huurboten op en neer varen. In 1996 is het kanaal op de werelderfgoedlijst van de UNESCO geplaatst. Of dat zo  blijft is de vraag. Als alle 42000 platanen langs het kanaal zijn gekapt (door ziekte ten dode opgeschreven, zie een vorige blog) en door de gebrekkige samenwerking tussen de verschillende departementen, waardoor het kanaal loopt, maakt men zich zorgen over de toekomst van het kanaal. Wij zijn hier om het kanaal nog in zijn volle glorie mee te maken en het is werkelijk
waanzinnig mooi.