2015-10-5

 

BUFFON
In Montbard en verderop bij de Grande Forge kom je zijn naam tegen. In de 18e eeuw was zijn vader advocaat, lid van het parlement van Bourgondië en tevens de belastinginner van zout. Een ondankbare baan, maar het bracht wel veel geld in het laatje. Een eeuw tevoren had Riquet met dezelfde baan zoveel geld verdiend, dat hij de bouw van het Canal du Midi ervan kon bekostigen! Zoonlief studeerde van alles en werd op jonge leeftijd dankzij zijn wetenschappelijke artikelen over bomencultuur directeur van de koninklijke tuinen in Parijs. Hij zette het er het beroemde museum van Natuurlijke Historie op. Als je in Parijs bent nu nog zeer de moeite waard voor een bezoek op de Rive Gauche. Hij schreef 36 boeken over Natuurlijke Historie. Omgeven door wetenschappers die alles voor hem uitzochten en tekenaars met in totaal 2100 tekeningen/gravures hebben zijn werk juist zo bijzonder gemaakt. Maar vooral de thema's over puberteit, eunuchen en maagdelijkheid zorgden ervoor dat zijn boeken beter verkochten dan de beste werken van Voltaire en Rousseau. Zijn visie over 'The Origen of Species' is later achterhaald door Darwin, maar hij heeft wel de aanzet gegeven hier over na te denken. Lodewijk de Vijftiende verleende hem de titel van Graaf van Buffon; dat klinkt ook beter dan Leclerc, zijn geboortenaam. Van de roem in Parijs moest hij niet veel hebben en hij trok zich terug in Montbard om zijn boeken te schrijven. En op zestigjarige leeftijd begon hij met de bouw van een ijzergieterij/smederij, de Grande Forge van Buffon. Zijn vader had destijds de grond gekocht bij de rivier de Armancon. Met behulp van waterkracht werden grote blaasbalgen bediend om de vereiste temperatuur van 1200 graden te krijgen voor het smelten van de ijzererts met behulp van houtskool. En het diende ook voor de bediening van de hamers om heet ijzer plat te slaan. De smederij was 24 uur per dag in bedrijf, zeer modern voor die tijd en er werkten 70 man vast personeel en 300 los/vast. De 70 vaste arbeiders woonden met hun gezinnen op het bedrijf. Hun vrouwen zorgden voor de moestuin en bakten het brood. Een dichtbij gelegen boerderij zorgde voor het vlees, meel etc. Op zeventigjarige leeftijd gaf hij de leiding over aan de meestersmid Alexandre Chesneau de Lauberdière. Die mooie naam gaf geen garantie voor succes want na een jaar verdween hij met de kas van 100.000 francs naar een overzees eiland! In 1788 overlijdt Buffon. Zijn zoon wordt in 1794 geguillotineerd. Sindsdien zijn er vele opvolgers geweest en andere bestemmingen tot een paardenhospitaal in de tweede wereldoorlog toe! In 1978 kocht mevrouw Taylor-Whitehead het geheel en ging er wonen. Het inmiddels Monument Historique heeft zij in oude staat hersteld en open gesteld voor publiek. Zeer de moeite waard om te bezichtigen. Zo vaar je op het Canal de Bourgogne langs een plaats met deze geschiedenis.

DE HAVEN IN TONNERRE

Niet in elke haven is het uitzicht adembenemend zoals b.v. in Tonnerre waar wij tegenover een verlaten silo lagen. In stromende regen kwamen wij daar aan. Rondom ons veel bliksemschichten en luid gedonder. Daar bleef het voor ons gelukkig bij. Wij lazen de volgende dag in de krant hoeveel geluk we hebben gehad. Op een camping, slechts 10 km verderop zijn alle tenten vernield door hagelstenen zo groot als eieren en was er veel schade aan auto's. Iets verder heeft deze hagel in de Chablisstreek veel schade berokkent aan de wijnranken. Minder wijn dit jaar, maar door de warme zomer toch kwalitatief goed, zo stond te lezen in de krant. Dat worden vast dure Chabliswijnen met jaartal 2015.

EEN SLUISPAND (BIJNA) ZONDER WATER

Ik schreef al over het tekort aan water, waardoor een deel van het kanaal tot nader order gesloten was. Verderop na de snelle en vermoeiende sluizentrap om niet opgesloten te geraken, vonden wij een plek tussen twee sluizen met een fantastisch uitzicht om uit te rusten. De volgende dag met de fiets naar Montbard, vijf kilometer verderop voor de markt. Bij terugkomst zagen wij al van verre dat de boot scheef lag! De boot lag muurvast. Ik ben doorgefietst naar het sluishuis, dat dient als centraalpost voor de sluiswachters. Daar werd mij verteld, dat hun Responsable, hun chef dus, had verordonneerd om 'ons' pand met 40 cm te verlagen in het kader van het watertekort. En ja, als daar dan een boot ligt afgemeerd... Orders van de chef! Je boos maken heeft geen zin. Wel vragen om een oplossing! Dan denken ze opeens mee. Het pand, waar ik lag, werd weer gevuld. Ik kwam los en via de sluis naar het volgende pand, waar volgens de Responsable het pand niet verlaagd hoefde te worden. Het uitzicht was minder, maar we hadden zoals onze Duitse buren dat noemen 'noch immer ein handbreit Wasser unter unserem Kiel'! Het water in het ene pand met 40 cm verlagen? En in het volgende pand niet? Een staaltje Franse logica.